Türk profesörden devrim niteliğinde icat: Mikroskoba dönüşen cep telefonu!

[kilimanjaro]

Kaliforniya Üniversitesi'nde görevli 31 yaşındaki Prof. Dr. Aydoğan Özcan'ın buluşuyla cep telefonuna takılan 10 dolarlık bir mekanizma, tahlili yapıp sonucu hastaneye mesajla yolluyor.
 
Genç yaşına rağmen ABD'nin en çok tanınan bilimadamlarından biri olan ve Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) Elektrik Mühendisliği Bölümü'nde görev yapan Prof. Aydoğan Özcan (31), tıpta devrim yaratacak bir icada imza attı. Özcan'ın ekibiyle birlikte geliştirdiği cihaz, sıradan bir cep telefonunu hassas tahliler yapan bir mikroskoba çeviriyor. Böylece her yere taşınması mümkün olmayan, pahalı aletlerle, uzun sürede yapılan kan testleri yerine hastalıklar herhangi bir yerde, kısa sürede ve ucuz bir şekilde teşhis edilebiliyor. Sistem, cep telefonunun kamerası üzerine takılan özel bir aparatla çalışıyor. Filtre edilen bir ışık kaynağı bulunan bu aparat, telefonun kamerası üzerine yerleştirilen kan örneğinde yer alan yaklaşık 50-100 bin hücrenin aynı anda ve birkaç saniye içinde görüntülenmesini sağlıyor. Telefona yüklenen özel bir yazılım da hücrelerdeki değişimi algılayarak, sıtma, verem. tüberküloz, anemi ve AIDS gibi hastalıkları teşhis edebiliyor. Bu sonuçlar istenilen sağlık kurumuna da mesaj olarak gönderilebiliyor. Bu cihazın özellikle Afrika gibi laboratuvarların az ancak cep telefonu kullanımının yoğun olduğu bölgelerdeki hastalıklara karşı etkili olacağı belirtiliyor. İcadıyla dün ABD'nin en saygın gazetesi New York Times'a da konu olan Özcan cihazın satışı için Microskia adlı bir şirket kurdu. Cihazın fiyatı ise sadece 10 dolar.

http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=913672&title=mikroskoba-donusen-cep-telefonu

[kilimanjaro]

ABD, California'daki Los Angeles Üniversitesi'nde (UCLA) Elektrik Mühendisliği Bölümü'nde görev yapan Türk Prof. Aydoğan Özcan, mikroskobun yerini alabilecek bir cep telefonu üzerinde çalışıyor. Geliştirdiği sistemin hem sahada hem de küresel sağlık ihtiyaçları için kullanıma uygun olduğunu söyleyen Özcan'ın cihazı, cep telefonunun birkaç düzenlemeyle sıvı örneklerinde mikrop ve bakterileri bulmasını sağlıyor.

Bu mikroskopun geleneksel benzerlerinden en büyük farkı lens içermemesi. Görüntüler 'özel bilgisayar kodları ve rekonstrüksiyon algoritmaları'yla işleniyor. Özcan kan, idrar, tükürük numunelerinin 'hafıza kartı takar gibi' cep telefonuna yüklendiğini söylüyor.

Bilimkurgu filmleri gibi...

Cihaz, örneği büyüten lenslerle görüntülemek yerine hücre ve bakterilerin gölgesini izliyor. Özcan, mikro boyuttaki bakterilerin tanınmalarını sağlayan kendilerine has birer gölge şekli olduğunu belirtiyor. Özel bir ışık kaynağı ve telefon kamerasıyla alınan görüntüler, işlenmek için bir dizüstü bilgisayara gönderilip sonuçlar da kısa mesajla alınıyor. Telefonların işlem gücü arttıkça, numuneleri telefon üzerinden de işleyip sonuç almak mümkün hale gelecek.

Prof. Özcan şimdi sistemi sıtmaya yol açan parazitler üzerinde yoğunlaştırmış durumda, yakında denemelere başlamayı umuyor.

Özcan, cep telefonlarının son derece geniş bir platform sunduğuna dikkat çekerek, "Bu, ileri bilgi işlem olanaklarını insanların parmaklarının ucuna getirmek için harika bir fırsat" diyor. Bu vizyonu paylaşan pek çok uzman var. Dünyanın dört bir yanında mühendisler cebe sığan laboratuvarlar geliştiriyor. Bu çalışmalar akla bilimkurgu filmlerini getirse de, uygulamaları çok yakında hayatımıza girebilir.

Örnek mi? Londra Üniversitesi'nden Prof. Peter Bentley, kalp atışlarını cep telefonuyla izleyen iStethoscope programının yaratıcısı. ABD'de AgaMatrix adlı bir şirket, kan şekerini cep telefonuna takılan bir parçayla ölçen bir cihaz için Gıda ve İlaç İdaresi'ne FDA patent başvurusunda bulundu bile... Özcan'ın Berkeley Üniversitesi'ndeki meslektaşları da cep telefonuna eklenen CellScope adlı bir başka mikroskop üzerinde çalışıyor.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden Prof. Ramesh Raskar'a göre bu yoğun hareketlilik, sağlık alanında yeni bir dalganın habercisi olabilir. Telefonlardaki yazılım uygulamaları hayatın parçası artık; Raskar, "Yakında bu ek cihazları 1-2 dolara alıp telefonunuza takabileceğiniz dükkânlar ortaya çıkacak bence. Bu ek cihazlarla aldığınız süt ya da suyun kalitesini ölçmekten tansiyonunuzu ölçmeye kadar pek çok şey yapabilirsiniz" diyor.

Prof. Özcan da aynı görüşte. "Cep telefonu müthiş bir potansiyel taşıyor" diyor ve ekliyor: "İsviçre çakısı gibi bir hali var..."

Yeni alanlara girebilir

Cep telefonları son 20 yılda hızlı ve radikal bir evrim geçirdi. Başta sadece sesli görüşmeler yapılabilirken, şimdi kameradan hızölçere bir dizi farklı sistemi içermeyen cep telefonlarının piyasada şansı yok. Daha gelişmiş hale geldikleri için ciddi bir işlem gücüne de ulaştılar.
Prof. Raskar'a göre, bir-iki ufak değişiklikle cep telefonlarının pahalı tıbbi ve bilimsel araçların yaptıklarını yapmaları mümkün.

Örneğin Raskar şimdi 'Refraktif Muayene için Göz Yakını Cihaz' (NETRA) dediği bir araç üzerinde çalışıyor. Telefon ekranına tutturulan bu cihaz, miyop ve hipermetrop göz bozukluklarını tespit edebiliyor. Raskar, "Cihaza bakın, size reçetenizi versin" diyor. Ekrana takılan lensten bakan kişi, biri yeşil, biri kırmızı iki çizgi görüyor. Bunlar paralelse görüşleri normal demek. Değilse kişi telefonun menü tuşlarına bunları denk getirene dek basıyor. Bu da gerekli lens ayarının bulunmasını sağlıyor.
Uzmanlara göre cep telefonları özellikle gelişmekte olan ülkelerde, laboratuvar cihazlarının yeterince çok olmadığı alanlarda devreye girebilir. Bu da Prof. Raskar ya da Prof. Özcan gibi pek çok uzmanın çabalarını bu alana yönlendirmesine yol açıyor.

BBC Türkçe
http://www.haber7.com/haber/20100923/Mikroskop-yerini-alacak-cep-telefonu.php