Bilişim Yoluyla İşlenen Suçlar ve Yargılaması

[Av.Özgür Eraslan]

Bilişim Yoluyla İşlenen Suçlar ve Yargılaması


Bilişim Suçu

Türk Ceza Kanunu 243. 244. ve 245 maddelerinde bahsi geçen, bilişim sistemlerine karşı işlenen suçlardır.
Örnek: Web sitesi hacklemek, Bir bankanın bilgisayar sistemlerine sızmak  vb. gibi.


Bilişim Suçları Şikayet Süresi
Bilişim suçları, savcılık tarafından kendiliğinden soruşturulması gereken suçlardandırlar. Bu nedenle, soruşturulmaları şikayete tabi değildir. Ancak, TCK'daki zamanaşımı süreleri içinde savcılığa bildirimde bulunulursa etkili bir soruşturma yapılabilir. TCK'ya göre en basit bilişim suçunun zamanaşımı 8 yıldır.


Bilişim Yoluyla İşlenen Suç

Suçun işlenmesinde bilişim teknolojilerinden faydalanılan suç türleridir. Bazı suçlar işlenirken bilişim teknolojilerinden o kadar çok faydalanılmaktadır ki suçun kendisinin önüne geçmektedir. Bu durumlarda işlenen suç, bilişim suçu sanılmaktadır.

Örnek: E-posta yoluyla tehdit ve hakaret, Periscope Twitter Facebook Instagram Whatsapp Skype vb. Uygulamalar üzerinden işlenen her türlü suç...
Haberleşmenin engellenmesi veya gizliliğini ihlal suçları da bu yolla işlenen suçlar arasında sayılabilir.


Adli Bilişim

Adli Bilişim, bilişim sistemleri üzerinde suçla ilgili dijital delillerin en ufak bir değişikliğe neden olmaksızın elde edilmesi, tanımlanması, analizi ve sunulması unsurlarını kapsayan bilimsel metotların kullanıldığı bir inceleme süreci bütünüdür.

Bilişim Alanında Suçlar

Bilişim sistemine girme
Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme
Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması
Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması

DİJİTAL DELİLLER
Bir bilişim suçu ile ilgili, elektronik veya manyetik bir ortam üzerinden iletilen veya bu ortamlara
kaydedilen bilgilere kısaca dijital delil ve bunların ilgili birimlere sunulmasına da dijital delillendirme
diyebiliriz. Dijital deliller bir çok tipte karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:
• Veri dosyaları
• Kurtarılmış silinmiş dosyalar
• Kayıp alanlardan kurtarılmış veriler
• Dijital fotoğraf ve videolar
• Sunucu kayıt dosyaları
• E-posta
• Chat Kayıtları
• Đnternet Geçmişi
• Web Sayfaları
• Kayıt Logları
• Abone Kayıtları


BİLİŞİM YOLUYLA İŞLENEN SUÇLAR

Bilişim suçları mevuatta açık olarak sayılmıştır ancak bilişim yoluyla işlenen suçlarla ilgili bir sınırlama öngörmek imkansızdır. Bu suçlar bilişim suçlarından farklı olarak çoğunlukla şikayete tabi olduğundan şikayet süresi daha kısadır. Ceza kanununda suç kapsamına alınmış herhangi bir eylem, bilişim teknolojilerinin sağladığı imkanlardan faydalanarak gerçekleştirilmişse, bilişim yoluyla işlenmiş bir suçun varlığından bahsetmek gerekir.

Soru cevap yoluyla açıklamaya çalışalım.

Twitter, facebook gibi siteler üzerinden işlenen suçlarla ilgili nasıl bir işlem yapılacaktır. IP tespiti mümkün olabilir mi?
Bu siteler kendi serverlerinde bütün hareketlerle ilgili dataları barındırmaktadır. Bir suçun varlığı durumunda bu bilgileri ilgili ülkenin kurumlarıyla paylaşabilmektedir. Bilgi paylaşımının kapsayacağı süre ve cevap süresi işlenen suça göre değişiklil gösteriyor.

Bu siteler ip adreslerini vermiyor diye ip adreslerine ulaşmak mümkün değil mi?
Mümkün. Polisin 24 saat geçmeden ulaştığı kişiler mevcut.

Sosyal paylaşım sitesinde yaptığım paylaşımı sildim. Tekrar karşıma çıkar mı, yoksa uzay boşluğuna mı karıştı?
Ne Facebook, ne Twitter yüklenen içerikleri uzun bir süre boyunca silmiyor. Ama siz sildiğiniz için, bu içerikler ancak şirketin yetkilileri tarafından erişilebilir hale geliyor. Silinen paylaşımları tamamen ortadan kaldırmayı ancak ilgili sosyal medya şirketi yapabilir

Instagram, Periscope gibi sitelerdeki paylaşımlarla ilgili ceza alır mıyım?
Bir suç unsuru varsa hakkınızda soruşturmaya geçilebilir. Mesela periscope üzerinden yapılan maç yayınlarıyla ilgili FSEK'e aykırılıktan davalar gündeme gelmektedir. Ancak burada önemli olan işin ispat kısmı yani bilişim boyutudur.

Whatsapp üzerinden işlenen suçlarla ilgili ise sms ten farklı bir süreç işlemektedir. Bilindiği gibi smslerin delil niteliği gsm operatörlerinden temin edilen hts kayıtlarıyla sağlanmaktadır ancak Whatsapp-iMessage gibi uygulamalar üzerinden delil elde etmek sms kadar kolay olmamaktadır. Bu uygulamalardaki bilgilerin delil niteliği olmasına ragmen, hem bilişim teknolojilerinin soruşturma evresinin sujeleri tarafından yeterince bilinmemesi hem de konuya taraf olan kişilerin bu delilleri elde etmek için eksik bilgi sahibi olması veya geç kalması, hak kayıplarına neden olmaktadır.

Avukat Özgür Eraslan