GENETİK HASTALIKLAR TANI MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ'nin ilgili hükümlerine de değinmek istiyorum. Buna göre, cinsiyete bağlı hastalıklar dışında cinsiyet belirleme yapılamaz (md. 17/2). Cinsiyete bağlı hastalıklar dışında cinsiyeti belirlediği tespit edilen genetik tanı merkezlerinin ruhsatı bir daha verilmemek üzere geri alınır. Mesul müdür hiçbir merkezde bir daha mesul müdür olarak çalışamaz (md. 18/2). Genetik tanı merkezlerinde, başvuranın bilgilendirilmiş onay formu ile rızası alınmadan işlem yapılamaz. Sonuçlar, kişinin rızası olmadan üçüncü kişilere bildirilemez (md 19).

Görüldüğü üzere, tıp hukuku mevzuatının birçok alanında olduğu gibi burada da, mevcut düzenlemeler çok yetersizdir. Tıp hukuku mevzuatının, günümüz modern tıbbının geldiği noktayı takip etmekte ve düzenlemekte çok geri kaldığı açıkça görülmektedir...Avukat Zehra İNAL/İST

Biyo-tıp Sözleşmesi'nin 11. Maddesine göre, "bir kimseye, genetik kalıtımı nedeniyle herhangi bir ayrımcılık uygulanması yasaktır". 12. madde ise genetik teşhise yönelik testleri düzenlemektedir. Buna göre, genetik hastalıkları teşhise yönelik veya ya kişinin bir hastalığa neden olan bir geni taşıdığını belirlemeye ya da genetik bir yatkınlığı veya bir hastalığa eğilimi ortaya çıkarmaya yönelik testler, sadece sağlık amaçlarıyla veya sağlık amaçlı bilimsel araştırma için ve uygun genetik danışmada bulunmak şartıyla yapılabilir. 13. Maddeye göre ise, insan genomunu değiştirmeye yönelik bir müdahale, yalnızca, önleme, teşhis ve tedavi gayeleriyle ve sadece, amacının, herhangi bir altsoyun genomunda değişiklik yapılması olmaması halinde yapılabilir. 14. madde cinsiyet seçme yasağı sevk etmiş bulunuyor: Cinsiyetle ilgili ciddi bir kalıtsal hastalıktan kaçınma hali hariç, doğacak çocuğun cinsiyetini seçmek amacıyla tıbben destekli dölleme tekniklerinin kullanımından kaçınılacaktır...AVUKAT ZEHRA İNAL

Prenatal tanı, bir embriyonun veya fetüsün belli bir hastalığı bulunup bulunmadığının tespitine yönelik olarak yapılan işlemdir. Prenatal genetik tarama ise bir genetik hastalığı kendi çocuklarına aktarma rizikosu bulunup bulunmadığına yönelik sağlıklı bireylere yönelik yapılan tarama testidir. Prenatal genetik tarama, hamilelik süresince ve her iki cinsiyet üzerinde de yapılabilir. Bu testler, doğacak çocukların sağlığına yönelik tehlikeleri belirlemek amacıyla evlilik öncesi yapılabilir. Ülkemizde görebildiğim kadarıyla her iki işlem de yapılabilmektedir. Bununla beraber, mevzuatımızda bu hususa ilişkin ayrıntılı hükümler bulunmamakta, bağlayıcı nitelikli Biyo-Tıp Sözleşmesi'nin bazı hükümleri ile Genetik Tanı Merkezleri Yönetmeliği ve bağlayıcı olmayan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin tavsiye kararlarının bu kapsamda göz önünde bulundurulması gerekmektedir..Avukat Zehra İNAL

10. Ulusal Tıbbi Genetik Kongresi İstanbul'da toplanıyor. Bu toplantıda, benden de, "tıbbi genetik ve hukuk" başlıklı bir sunum yapmam istendi. Bu vesileyle bu konu hakkında özet bilgiler aktarmakta yarar görüyorum.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, mevzuatımızda, tıbbi genetik konusunu düzenleyen genel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle, genel hükümler ve mevcut yönetmelikler göz önünde tutularak, tıbbi genetik alanındaki hukuksal durumu değerlendirmek gerekmektedir..AVUKAT ZEHRA İNAL(HUKUK MÜŞAVİRİ)