ADALET BAKANLIĞI, MÜHENDİSLER İÇİN BİR FIRSAT OLABİLİR

I. Giriş
26.03.2019 tarihli ve 30726 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Adalet Bakanlığında Çalıştırılacak Sözleşmeli Bilişim Personeli Hakkında Yönetmelik ile; bazı meslek mensupları, Adalet Bakanlığı bünyesinde sözleşmeli olarak istihdam edilebilecektir. İstihdam edilecek bu kişiler, Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Müdürlüğü bünyesinde görev yapacaklardır. Yönetmelikte; istihdam edilecek bu kişilerin sahip olması gereken nitelikler, sözleşme süresi, şartları ve sözleşmenin feshi, çalışma usul ve esasları, yetkileri ve sorumlulukları gibi konular detaylı bir biçimde düzenlenmiştir. Ancak bu yazıda; istihdam edilmek için başvuru yapacak kişilerin sahip olması gereken nitelikler, başvuru usulleri ve esasları ve personelin mali hakları konularıyla sınırlı olacak şekilde açıklamalarda bulunmaya gayret edilecektir.

II. Genel Olarak İstihdam Edilecek Kişiler
A) Taşınması Gereken Şartlar
Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Müdürlüğü bünyesinde istihdam edilebilmek için başvuru yapacak kişilerin sahip olması gereken şartlar, yönetmelik m.4'de sayılmıştır. Bu düzenlemeye göre; 14.07.1965 tarih ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu m.48'de yer alan bazı şartları haiz olmak ve istihdam edilecek pozisyon ile ilgili konularda en az dört yıllık eğitim veren kurumların yönetmelikte belirtilen bölümlerinden  mezun olmak gerekmektedir (Yönetmelik, m.4/1). Yönetmelikte yer alan mühendislik bölümlerine ek olarak; fen, edebiyat, eğitim ve eğitim bilimleri fakültelerinin, bilgisayar ve teknoloji üzerine eğitim veren bölümlerinden ve istatistik, matematik ve fizik bölümlerinden mezun olanlar da başvuru yapabilirler (Adalet Bakanlığı, 2024). Toplam pozisyon sayısının %6'sını geçmemek şartıyla, bakanlıkça belirlenen özel şartları taşıyan kişilerde yukarıda sayılan bu bölümlerden mezun olma şartı, aranmayabilir (Yönetmelik, m.4/3). Bakanlık, sözleşmeli personel alımı yapacağı alana ilişkin mesleki bilgi ve birikim şartı da arayabilir. Nitekim bu husus, Adalet Bakanlığı'nın bir sözleşmeli personel alımı duyurusunda görülmektedir. Mesela; yazılım, yazılım tasarımı, geliştirilmesi ve büyük ölçekli ağ sistemlerinin kurulumu ve yönetimi konularında son başvuru tarihi itibariyle ücret tavanı iki katını geçmeyecekler için en az 3 yıllık, diğerleri için en az 5 yıllık mesleki tecrübeye sahip olma şartı, aramıştır (Adalet Bakanlığı, 2024).

B) Başvurunun Yapılması
Başvuru yapabilmek temin edilmesi gereken evraklar, yönetmelik m.5'de belirtilmiştir (Yönetmelik, m.5).  Ancak bakanlık, yönetmelikte belirtilen evraklardan farklı olarak bazı ek evraklar da isteyebilmektedir . Bu nedenle başvuru yaparken temin edilmesi gereken evrakların neler olduğuna kanımızca dikkat edilmesi isabetli olabilecektir. Başvurular, Adalet Bakanlığı tarafından duyurulacak sistem üzerinden (çoğunlukla kariyer kapısı üzerinden) yapılmaktadır (Adalet Bakanlığı, 2024).
 
III. Başvurunun Değerlendirilmesi ve İstihdam
Yönetmelikte yer almasa da bakanlık yapılan başvuruları, başvuranların KPSS ve YDS puanına göre değerlendirmektedir (Adalet Bakanlığı, 2024). KPSS P3 puanının %70'i ile YDS veya buna denkliği Yükseköğretim Kurulu'nca kabul edilen YDS dengi sınavlardan alınan puanının %30'u dikkate alınarak değerlendirme yapılmaktadır (Adalet Bakanlığı, 2024). KPSS puanı olmayanların puanı "70" olarak, YDS puanını olmayanların puanı ise "0" olarak işleme alınacağı ve buna göre değerlendirme yapılacağı belirtilmiştir (Adalet Bakanlığı, 2024). Neden bu şekilde bir uygulama benimsendiği tarafımızca bilinmemektedir. Başvurusunu yapacak bir kişi, sadece YDS puanına sahip olsa bile, değerlendirmede iyi bir konumda olabilecektir. Çünkü KPSS puanı olmadığından bu zaten "70" olarak değerlendirilecek, YDS puanı da (puanı almış olduğundan) buna göre değerlendirilecektir. Bir nevi, KPSS'ye girmeye gerek yokmuş gibi bir durum ortaya çıkmaktadır.

Değerlendirme sonucu alımı yapılması planlanan kişi sayısının 10 katı kadar kişi, sözlü sınava çağrılmaktadır (Adalet Bakanlığı, 2024). Sözlü sınavda yapılan değerlendirmeler sonucu en az 70 puan alan kişiler başarılı sayılmaktadır. (Yönetmelik, m.7/4).

IV. Sözleşme Süresi ve Ödenecek Ücret
Sözlü sınavı geçen başvurucular, sözleşmeli personel olarak istihdam edilebilir. Ancak, sözleşme süresi 1 mali yıl ile sınırlıdır ve Genel Müdürlük tarafından yenilenebilir (Yönetmelik, m.9/1). İstihdam edilen sözleşmeli personele; 06.06.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan "Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 3'üncü maddesi"nde tespit edilen sözleşme ücret tavanının (yılın ilk altı ayı için belirlenen ücret tavanı 44.293,90 TL'dir) vize cetvelinde belirtilen katları ile çarpımı sonucu bulunacak tutar ödenecektir (Adalet Bakanlığı, 2024).

V. Kaynakça
•   26.03.2019 tarihli ve 30726 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Adalet Bakanlığında Çalıştırılacak Sözleşmeli Bilişim Personeli Hakkında Yönetmelik
•   https://pgm.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/2024-yili-adalet-bakanligi-sozlesmeli-bilisim-personeli-alimi-ilani02092024084705

"b) İstihdam edilecekleri pozisyon ile ilgili konularda, en az dört yılık eğitim ve öğretim veren yükseköğretim kurumlarının veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarının; Adli Bilişim Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, Bilgisayar ve Yazılım Mühendisliği, Bilgisayar Sistemleri Mühendisliği, Elektrik Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Elektronik Mühendisliği, Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği, Endüstri ve Sistem Mühendisliği, Enerji Mühendisliği, Enerji Sistemleri Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, Mekatronik Mühendisliği, Bilgisayar Bilimleri, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği, Bilgisayar Enformatik, Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri, Teknoloji ve Bilgi Yönetimi, Yönetim Bilişim Sistemleri bölümlerinden mezun olmak."

"a) Eğitim durumunu gösterir belgenin aslı veya resmi onaylı örneği. b) Daha önce başka bir yerde çalışmış olanların çalıştıkları kuruluşlardan alacakları hizmet ve ücret belgeleri. c) İlgili pozisyona dair özel bilgi ve ihtisası bulunduğuna dair belgeler."

"1) Güncel programlama dillerinden en az iki tanesine ilişkin belge veya belgeler,
(Transkript belgesi de kabul edilecektir.) 2) Yazılım, yazılım tasarımı ve geliştirilmesi ile bu sürecin yönetimi konusunda veya büyük ölçekli ağ sistemlerinin kurulumu ve yönetimi konusunda mesleki tecrübeye ilişkin kaşe ve ıslak imza ile onaylanmış hizmet belgesi veya belgeler, 3) Başvuruda bulunulan pozisyonda çalışıldığını gösterir belgenin kontrolü amacıyla dokumu adresinden alınan barkodlu belge, 4) Özel şartlarda istenilen sertifikalar ile bilgi ve tecrübeyi gösteren belgeler, 5) Fotoğraflı ve detaylı özgeçmiş, 6) Denklik gösterir belge"

AVUKAT STAJYERLERİNİN ANAYASA MAHKEMESİNDE STAJ YAPABİLMELERİNE İLİŞKİN DÜŞÜNCELERİMİZ

I. Giriş
21.11.2024 tarihli, 32729 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Hâkim ve Savcı Yardımcıları ile Avukat Stajyerlerinin Anayasa Mahkemesindeki Stajları Hakkında Yönetmelik" ile; avukat stajyerlerine Anayasa Mahkemesi'nde staj yapabilme imkânı gelmiştir. Yönetmelikte ayrıca Hâkim-Savcı Yardımcılarının Anayasa Mahkemesi'nde staj yapabilmeleri hakkında düzenlemeler de bulunmaktadır. Ancak, sadece yönetmelikteki avukat stajyerlerine ilişkin düzenlemeler üzerinde durulmaya gayret edilecektir. Avukatlık mesleğine ait oluşumuz nedeniyle, Hâkim-Savcı Yardımcılarının stajı hakkında söz söylemek bize düşmemektedir. Bu nedenle, öncelikle yönetmeliğin avukat stajyerlerine ilişkin düzenlemeleri üzerinde genel bilgi verilmeye gayret edildikten sonra konu hakkında birtakım önerilerde bulunulacaktır.

II. Genel Olarak Avukatlık Stajı
07.04.1969 tarihli, 13168 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'na göre; avukatlık stajı 1 yıldır (Av. Kanunu, m.15). Stajın ilk 6 ayı mahkemeler nezdinde, kalan altı 6 kıdemi 5 yıl ve üzeri olan bir avukatın yanında yapılır (Av. Kanunu, m.15). Avukatlık stajı zorunludur. Stajın yapılacağı mahkemeler ve avukat stajyerinin yapabileceği iş ve işlemler, Avukatlık Kanunu'nda ve Türkiye Barolar Birliği (TBB) Avukatlık Staj Yönetmeliğinde detaylıca belirtilmiştir.

A) Anayasa Mahkemesinde Staj Dönemi
Avukat stajyerlerinin, stajının ilk 6 ayının mahkemeler nezdinde geçtiği ifade edilmişti (Av. Kanunu, m.15). Avukat stajyerleri, bu 6 aylık mahkemeler stajı dönemi içinde Anayasa Mahkemesinde (AYM) 15 gün staj yapabileceklerdir (Yönetmelik, m.11/1). Yıl içerisinde en fazla 4 dönem olacak şekilde belirlenen staj tarihleri AYM tarafından TBB'ye bildirilmektedir (Yönetmelik, m.11/2). AYM'de staj yapabilecek avukat stajyeri sayısı, en fazla 50 kişi olacak şekilde belirlenmektedir (Yönetmelik, m.11/3).

Avukat stajyerleri AYM'de staj yapmak istiyorlarsa, kendi baroları aracılığıyla TBB'ye başvuru yapmaları gerekmektedir (Yönetmelik, m.12/1). TBB kendine gelen avukat stajyerleri sayısının 3 katı kadar stajyeri AYM'ye bildirir (Yönetmelik, m.12/2). AYM tarafından isimler arasından Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavında alınan puanlar, akademik çalışmalar, varsa yüksek lisans ve doktora çalışmaları ile yabancı dil puanları dikkate alınarak değerlendirmeler yapılır ve staj yapacak avukat stajyerleri seçilir (Yönetmelik, m.12/3).

B) Stajın Yapılması
AYM tarafından seçilen avukat stajyerlerinin ismi, TBB vasıtasıyla kendilerine bildirilir (Yönetmelik, m.13/1). Bu işlemin gerçekleşmesinden sonra, AYM'de stajın fiilen yapılmasına geçilmiş olur. AYM'de avukat stajyerlerine dosya inceleme, incelemeden sonra yazılı biçimde raporlama, seminer, hizmet içi eğitim, konferans gibi kısa süreli etkinliklere katılma, dosyalara ilişkin süreçlerin daha iyi anlaşılabilmesi için UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) sistemine dahil edilme gibi işler yaptırılabilir (Yönetmelik, m.14/1/tüm bentler).

III. AYM Stajına İlişkin Görüşlerimiz ve Sonuç
   AYM'de staj yapma imkânı avukat stajyerlerine verilmeden önce, hukuk fakültesi son sınıf öğrencilerinde bulunmaktaydı (İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025). Hukuk fakültesi son sınıf öğrenciler AYM'de staj yaparak, AYM'nin görev ve yetkilerini, norm denetimini, bireysel başvuru, siyasi parti kapatma davaları ve siyasi partilerin mali denetimi gibi konularda eğitim almaktaydı (İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025). Hukuk fakültesi son sınıf öğrencilerinin AYM bünyesinde staj yapma imkanları halen devam etmektedir. 2024 yılından önce avukat stajyerleri için bu şekilde bir imkân yoktu. 2024 yılında çıkarılan yönetmelikle birlikte, avukat stajyerleri de AYM'de staj yapabilme imkana sahip oldular.

Avukat stajyerlerinin AYM'de staj yapabilmeleri kanımızca isabetli bir olaydır. Şayet, durum ve koşulları müsait olan avukat stajyerleri tarafından mutlaka sahip olunması gereken bir deneyimdir. AYM, bir yüksek mahkemedir. Dolayısıyla burada yapılan stajın mahkemeler nezdindeki staja göre daha disiplinli ve faydalı geçebileceği kanaatindeyiz. Dosya inceleme ve raporlama, mahkemeler nezdinde yapılan stajda gerçekleştirilebilen bir faaliyet değildir. UYAP sistemine stajyerin alışması için, UYAP konusunda eğitim veriliyor oluşu da isabetlidir. Keza ilk derece mahkemeler nezdinde yapılan stajda böyle bir imkân da bulunmamaktadır. Stajyerler ilk derece mahkemeler nezdinde yapılan stajda sahip olmadıkları veya deneyimleyemedikleri birtakım hususlar hakkında bilgi sahibi olabileceklerdir.

Ancak; AYM'de staj yapabilme imkanının en fazla 50 adet stajyerle sınırlı olması pek isabetli değildir. Daha fazla sayıda avukat stajyerinin AYM deneyimini haiz olması daha uygun olabilecektir. Diğer taraftan, avukat stajyeri sayısının az olması nedeniyle stajyerlerle yakından ilgilenilmesini gerçekleşebilecektir. İsteyen avukat stajyerlerine diğer yüksek mahkemelerde (Yargıtay, Danıştay, Sayıştay) staj yapabilmesine imkân verilmesinin de isabetli olabileceği kanaatindeyiz. Ancak şu an ki haliyle de AYM'de staj yapmış olmak da önemli bir deneyim olabilecektir.