ERCAN BAYSAL   -   11 Kasım 2012 
Türkiye, ekonomik istikrarı yakalasa da bir türlü vergi dağılımındaki adaleti sağlayamadı.

Birçok ülkede vergi, kazanandan alınıyor, Türkiye'de ise vergi yükü dar gelirlinin sırtında. Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi gibi tüzel ve gerçek kişilerin gelirinden alınan dolaysız verginin payı gelişmiş ülkelerin çok altında. Buna karşılık harcamalar üzerinden alınan ÖTV ve KDV gibi dolaylı vergilerin payı ise oldukça fazla. Türkiye'de asgari ücretli de, çok zengin biri de akaryakıt aldığında yüzde 70 oranında vergi ödemek zorunda. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 47,7. Bu oran sosyal güvenlik primlerinin çıkarılması halinde yüzde 60'ı buluyor.

Buna karşılık harcamalar üzerinden alınan ÖTV ve KDV gibi dolaylı vergilerin payı ise oldukça fazla. Türkiye'de dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 47,7. Bu oran sosyal güvenlik primlerinin çıkarılması halinde yüzde 60'ı buluyor. Dünyanın bir numaralı ekonomisi Amerika'da ise dolaysız vergilerin payı yüzde 95, Fransa'da yüzde 79, Kanada ve Japonya'da ise yüzde 80'in üzerinde. Bu oran Türkiye'de yüzde 52.

Akaryakıt ve sigaranın yanı sıra temel tüketim maddeleri içinde Türkiye'de düşük gelir grubundaki ile yüksek gelir grubundakiler aynı oranda vergi ödüyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in geçtiğimiz günlerde bütçe sunuş konuşmasında, dolaylı vergilerin yüksekliğinden çok, dolaysız vergilerin yeterli düzeyde olmadığına dikkat çekiliyor. Şimşek, "Sosyal güvenlik primlerinin de dahil edildiği OECD sınıflandırmasına göre Türkiye'de dolaysız vergilerin GSYH içindeki payı yüzde 13,5 ile yüzde 22,8'lik OECD ortalamasının 9,3 puan altındadır." bilgisini veriyor. Bakan Şimşek uzun vadede amacın vergi tabanını genişleterek, dolaysız vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payının artırılması olduğuna dikkat çekiyor. Bu kapsamda Maliye'nin kayıtdışı ile etkin mücadeleye yönelik çalışmaları devam etse de özellikle kaçak sigara ve akaryakıtta başarılı olunduğunu söylemek fazlaca mümkün değil. Halen sokaklarda 2-3 liraya sigara satılırken, şehirler arası yollarda kaçak motorin ile birlikte 10 numara yağın satışının önüne geçilebilmiş değil.

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan 2013 bütçesinde açığın yılın tamamında 34 milyar lira olması öngörülüyor. Bütçe giderleri 404 milyar lira olurken, harcamalar 370,1 milyar lirayı bulacak. Bu yıl sonu için 279 milyar lira olarak öngörülen vergi gelir tahmini gelecek yıl için 318 milyar liraya çıkarıldı. Vergi gelirlerinin dağılımına bakıldığında ise en yüksek artış Özel Tüketim Vergisi'nde (ÖTV) görülüyor. Gelecek yıl Maliye, 12 milyar liralık ilave ÖTV gelir artışı hesaplıyor. Bunun önemli bir kısmı kısa süre önce yapılan akaryakıt ve otomotive yönelik vergi düzenlemeleri ile yılbaşında sigaraya gelecek olan zamdan karşılanacak. 2013 yılında gelmesi beklenen yeni zamlar ile birlikte vergideki adalet sisteminin daha da zedeleneceği belirtiliyor.

http://www.zaman.com.tr/ekonomi/turkiye-vergiyi-dar-gelirliden-dunya-kazanandan-topluyor/2014056.html