Avukat Stajyerleri'nin Anayasa Mahkemesinde Staj Yapabilmeleri

[FatihEmre]

AVUKAT STAJYERLERİNİN ANAYASA MAHKEMESİNDE STAJ YAPABİLMELERİNE İLİŞKİN DÜŞÜNCELERİMİZ

I. Giriş
21.11.2024 tarihli, 32729 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Hâkim ve Savcı Yardımcıları ile Avukat Stajyerlerinin Anayasa Mahkemesindeki Stajları Hakkında Yönetmelik" ile; avukat stajyerlerine Anayasa Mahkemesi'nde staj yapabilme imkânı gelmiştir. Yönetmelikte ayrıca Hâkim-Savcı Yardımcılarının Anayasa Mahkemesi'nde staj yapabilmeleri hakkında düzenlemeler de bulunmaktadır. Ancak, yönetmelikteki yalnızca avukat stajyerlerine ilişkin düzenlemeler üzerinde durulmaya gayret edilecektir. Avukatlık mesleğine ait oluşumuz nedeniyle, Hâkim-Savcı Yardımcılarının stajı hakkında söz söylemek bize düşmemektedir. Bu nedenle, öncelikle yönetmeliğin avukat stajyerlerine ilişkin düzenlemeleri üzerinde genel bilgi verilmeye gayret edilecek akabinde konu hakkında birtakım önerilerde bulunulacaktır.

II. Genel Olarak Avukatlık Stajı
07.04.1969 tarihli, 13168 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'na göre; avukatlık stajı 1 yıldır (Av. Kanunu, m.15). Stajın ilk 6 ayı mahkemeler nezdinde, kalan altı 6 kıdemi 5 yıl ve üzeri olan bir avukatın yanında yapılır (Av. Kanunu, m.15). Avukatlık stajı zorunludur. Stajın yapılacağı mahkemeler ve avukat stajyerinin yapabileceği iş ve işlemler, Avukatlık Kanunu'nda ve Türkiye Barolar Birliği (TBB) Avukatlık Staj Yönetmeliğinde detaylıca belirtilmiştir.

A) Anayasa Mahkemesinde Staj Dönemi
Avukat stajyerlerinin, stajının ilk 6 ayının mahkemeler nezdinde geçtiği ifade edilmişti (Av. Kanunu, m.15). Avukat stajyerleri, bu 6 aylık mahkemeler stajı dönemi içinde Anayasa Mahkemesinde (AYM) 15 gün staj yapabileceklerdir (Yönetmelik, m.11/1). Yıl içerisinde en fazla 4 dönem olacak şekilde belirlenen staj tarihleri AYM tarafından TBB'ye bildirilmektedir (Yönetmelik, m.11/2). AYM'de staj yapabilecek avukat stajyeri sayısı, en fazla 50 kişi olacak şekilde belirlenmektedir (Yönetmelik, m.11/3).

Avukat stajyerleri AYM'de staj yapmak istiyorlarsa, kendi baroları aracılığıyla TBB'ye başvuru yapmaları gerekmektedir (Yönetmelik, m.12/1). TBB kendine gelen avukat stajyerleri sayısının 3 katı kadar stajyeri AYM'ye bildirir (Yönetmelik, m.12/2). AYM tarafından isimler arasından Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavında alınan puanlar, akademik çalışmalar, varsa yüksek lisans ve doktora çalışmaları ile yabancı dil puanları dikkate alınarak değerlendirmeler yapılır ve staj yapacak avukat stajyerleri seçilir (Yönetmelik, m.12/3).

B) Stajın Yapılması
AYM tarafından seçilen avukat stajyerlerinin ismi, TBB vasıtasıyla kendilerine bildirilir (Yönetmelik, m.13/1). Bu işlemin gerçekleşmesinden sonra, AYM'de stajın fiilen yapılmasına geçilmiş olur. AYM'de avukat stajyerlerine dosya inceleme, incelemeden sonra yazılı biçimde raporlama, seminer, hizmet içi eğitim, konferans gibi kısa süreli etkinliklere katılma, dosyalara ilişkin süreçlerin daha iyi anlaşılabilmesi için UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) sistemine dahil edilme gibi işler yaptırılabilir (Yönetmelik, m.14/1/tüm bentler).

III. AYM Stajına İlişkin Görüşlerimiz ve Sonuç
    AYM'de staj yapma imkânı avukat stajyerlerine verilmeden önce, hukuk fakültesi son sınıf öğrencilerinde bulunmaktaydı (İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025). Hukuk fakültesi son sınıf öğrenciler AYM'de staj yaparak, AYM'nin görev ve yetkilerini, norm denetimini, bireysel başvuru, siyasi parti kapatma davaları ve siyasi partilerin mali denetimi gibi konularda eğitim almaktaydı (İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025). Hukuk fakültesi son sınıf öğrencilerinin AYM bünyesinde staj yapma imkanları halen devam etmektedir. 2024 yılından önce avukat stajyerleri için bu şekilde bir imkân yoktu. 2024 yılında çıkarılan yönetmelikle birlikte, avukat stajyerleri de AYM'de staj yapabilme imkana sahip oldular.

Avukat stajyerlerinin AYM'de staj yapabilmeleri kanımızca isabetli bir olaydır. Şayet, durum ve koşulları müsait olan avukat stajyerleri tarafından mutlaka sahip olunması gereken bir deneyimdir. AYM, bir yüksek mahkemedir. Dolayısıyla burada yapılan stajın mahkemeler nezdindeki staja göre daha disiplinli ve faydalı geçebileceği kanaatindeyiz. Dosya inceleme ve raporlama, mahkemeler nezdinde yapılan stajda gerçekleştirilebilen bir faaliyet değildir. UYAP sistemine stajyerin alışması için, UYAP konusunda eğitim veriliyor oluşu da isabetlidir. Keza ilk derece mahkemeler nezdinde yapılan stajda böyle bir imkân da bulunmamaktadır. Stajyerler ilk derece mahkemeler nezdinde yapılan stajda sahip olmadıkları veya deneyimleyemedikleri birtakım hususlar hakkında bilgi sahibi olabileceklerdir.

Ancak; AYM'de staj yapabilme imkanının en fazla 50 adet stajyerle sınırlı olması pek isabetli değildir. Daha fazla sayıda avukat stajyerinin AYM deneyimini haiz olması daha uygun olabilecektir. Diğer taraftan, avukat stajyeri sayısının az olması nedeniyle stajyerlerle yakından ilgilenilmesini gerçekleşebilecektir. İsteyen avukat stajyerlerine diğer yüksek mahkemelerde (Yargıtay, Danıştay, Sayıştay) staj yapabilmesine imkân verilmesinin de isabetli olabileceği kanaatindeyiz. Ancak şu an ki haliyle de AYM'de staj yapmış olmak da önemli bir deneyim olabilecektir.

Yazar: Av. Fatih Emre CANSU
İzinsiz ve kaynak göstermeden kullanılamaz.